nahtar teslim götürü bedel işlerde hakediş düzenlerken kullanılan

A- “Yapılan İşler Listesi (İş Gruplu)” Formunun İncelenmesi

“Yapım İşleri Sözleşmesi (Anahtar Teslim Götürü Bedel)
Ödeme Yeri ve Şartları
Madde 12
12.2. Hakediş raporları, ihale dokümanında öngörülen ilerleme yüzdeleri üzerinden, bu Sözleşmenin eki olan Yapım işleri Genel Şartnamesinde düzenlenen esaslar çerçevesinde, kanuni kesintiler de yapılarak ………. günde bir düzenlenir ve idarece onaylandıktan sonra otuz gün içinde tahakkuka bağlanarak on beş gün içinde ödenir.”

Buradan anlaşılan yapılan imalatların hakedişe ilerleme yüzdesi şeklinde girileceğidir. Sözleşmede belirtilen iş grupları/kalemlerinin yüzde ne kadarının yapıldığı belirlenip (tutanakla, metrajla, v.s.) onun hakedişe girilmesi gerekir.

Bu esasları dikkate alarak, anahtar teslim götürü bedel işlerde hakediş düzenlerken kullanılan Yapılan İşler Listesi’ndeki sütunlardan anlaşılması gerekenleri inceleyelim.

Aşağıda başka bir programla alınmış ve bizce uygun olmayan bir “Yapılan İşler Listesi” örneği vardır:

 


Şekil 1

Bilindiği gibi Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği eki olan Ör No 3-1’deki Yapılan İşler Listesi, bu yönetmelikte imalat girilebilmek üzere verilmiş tek formdur. Formdan anlaşıldığı gibi yapılacak işlerin ihale dokümanında (ve dolayısıyla iş programında) gruplara ayrılmış olması, bu iş gruplarının işin toplamına göre yüzdesinin (İş Programı Grubu %si) belirtilmiş olması gerekir. Hakediş raporları bu iş gruplarının ilerleme yüzdelerine göre yapılacağı için bu gruplamanın işin gerçekleşme sırasına uygun olması gerektiği açıktır.

Her bir satırda yer alan Sözleşme Bedeli sütunundan anlaşılması gereken işin sözleşme bedeli değil bulunulan satırın (iş grubunun) sözleşme bedelidir. Öyle olmasaydı her bir satıra yeniden yazılmak yerine formun üstüne (veya altına) yazılması gerekirdi.

Buna göre bir iş grubunun Sözleşme Bedeli= (İşin Sözleşme Bedeli) x (İş Programı Grubu %si)

Örneğimizdeki birinci iş grubu için: (6.887.700,00 x 8,79175)/100 = 605.549,36

Gerçekleşen Toplam İmalat %si sütununa yazılması gereken değer ise bu iş grubunun (satır) yüzde kaçının yapıldığıdır.

Örneğimizde PANSİYON İNŞAAT (SUBASMAN ALTI) iş grubunun yüzde kaçının yapıldığı girilmelidir: 34,3321

Aşağıda e-Hakediş’le alınmış ve bizce doğru olan bir “Yapılan İşler Listesi” örneği vardır:


Şekil 2

Bir iş grubu tamamlandığında ise Gerçekleşen Toplam İmalat %si sütununa girilmesi gereken değerin (%) 100 olduğu anlaşılmaktadır.

Bu tabloda Önceki Hakediş Toplam İmalat %si ve Bu Hakediş İmalat %si sütunlarının yer alması, her bir iş grubunun kendi içinde ilerlemesini gözleyebilmek içindir. “Bir imalatın (iş grubu/iş kalemi) kendi içinde % kaçı tamamlanmıştır”, “bu hakediş döneminde % kaç ilerleme sağlanmıştır” gibi bilgiler yüklenici ve idare için somut izleme bilgileridir. Örnek; incelenen iş grubu önceki hakedişte %50 yapılmış iken şimdi %75 oldu gibi. Aksi halde, yani işin ilerleme yüzdelerini değil de sözleşme (ihale) bedeline göre yüzdelerini yazarak hakediş yapılırsa, bu sütunlar yorumlanması zor olan küçük değerlerle dolu olacaktı. Örnek; iş grubunun tamamlanma miktarını gösteren %si önceki hakedişte işin sözleşme bedeline göre 3,0184 iken şimdi 4,5276 oldu gibi.

B- TOKİ’deki Uygulamalarda Gerçekleşen Toplam İmalat %si’nin Tespiti ve Hakedişe Girilmesi

Türkiye’de anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerle yapım işleri yaptıran en önemli kuruluşumuz olan TOKİ’nin bu konudaki uygulamalarını inceleyelim.

TOKİ hakedişleri incelendiğinde, sözleşmede belirtilen iş grubu yüzdeleri kullanılarak hakediş yapıldığı, hakedişlere girilen değerlerin ilgili iş grubunun kendi içindeki ilerleme yüzdesini gösteren Gerçekleşen Toplam İmalat %si olduğu görülür.

Aşağıdaki tabloda verilen örnek iş, ABC İLİ DEF İLÇESİ 10 BLOK 360 DAİRE KONUT İNŞAATI İŞİ’dir.


Şekil 3

Yapılan tespit sonunda imalatların hakedişe girilmesini izleyelim:

KAPI, PENCERELERİN ve DOLAPLARIN TAKILMASI ana grubunun bir alt grubu olan PVC Doğrama, madeni aksam dahil’ adlı iş grubunun toplamda 156 dairede tamamlandığı anlaşılıyor. Bunun da (100 x 156/160) %97,50 olduğu anlaşılıyor. Kısaca bu iş grubunun Gerçekleşen Toplam İmalat %si 97,50’dir (tablodaki İMALAT YÜZDESİ sütunu). İmalat tutarını bulmak için bu iş grubuna ait sözleşme bedelinin bilinmesi gerekir. “PVC Doğrama, madeni aksam dahil” iş grubuna ait pursantaj (Bölüm Purs.*Grup Purs.) %20 x %8=%0,016 olduğuna göre bu iş grubuna ait sözleşme bedeli (tablodaki BİRİM FİYATI sütunu);

=Sözleşme (İhale) Bedeli x İş Grubunun Sözleşmedeki %si

=6.216.000 x 0,016

=99.456,00 TL’dir.

“İzolasyon İşleri” iş grubunun Toplam İmalat Tutarı ise;

=İş Grubunun Sözleşme Bedeli x Gerçekleşen Toplam İmalat %si

=99.456,00 x %97,50

=96.969,60 TL bulunmuştur. (tablodaki İMALAT TUTARI sütunu)

“Madeni aksam montajı” iş grubunu da inceleyelim. Yapılan tespitte her bir blokta 12 dairede bu işin tamamlandığı, böylece tamamlanan imalatın (100 x 12 x 10/160) %75,00 olduğu anlaşılıyor. Kısaca bu iş grubunun Gerçekleşen Toplam İmalat %si 75’tir (tablodaki İMALAT YÜZDESİ sütunu). İmalat tutarını bulmak için bu iş grubuna ait sözleşme bedelinin bilinmesi gerekir. “Madeni aksam montajı” iş grubuna ait pursantaj (Bölüm Purs.*Grup Purs.) %2 x %8=%0,0016 olduğuna göre bu iş grubuna ait sözleşme bedeli (tablodaki BİRİM FİYATI sütunu);

=Sözleşme (İhale) Bedeli x İş Grubunun Sözleşmedeki %si

=6.216.000 x 0,0016

=9.945,60 TL’dir.

“Madeni aksam montajı” iş grubunun Toplam İmalat Tutarı ise;

=İş Grubunun Sözleşme Bedeli x Gerçekleşen Toplam İmalat %si

=9.945,60 x %75,00

=7.459,20 TL bulunmuştur. (tablodaki İMALAT TUTARI sütunu)

C – İş Kalemleri Girilerek Hakediş Yapılması

Bilindiği gibi anahtar teslim götürü bedel işlerde iş grubunu oluşturan iş kalemlerinin girilmesi ile de hakediş düzenlenebilmektedir. Doğal ki bunu için işin sözleşmesinde iş gruplarının yüzdeleri yanında iş kalemlerine ait yüzdelerin de belirtilmiş olması gerekir. Her bir iş grubuna ait iş kalemlerinin girilmesi ile iş gruplarının tutarları bulunur. Bu tutarlar kullanılarak iş grubunun gerçekleşme yüzdesi hesap edilir ve bu yüzdeler “Yapılan İşler Listesi (İş Gruplu)” tablosuna girilir.

İş kalemlerine ait bir standart form olmamasına rağmen yukarıda incelenen Yapılan İşler Listesi’nden üretilen (Poz No ile Ölçü Birimi sütunları eklenerek) bir form kullanılmaktadır.

Aşağıda başka bir programla alınmış ve bizce uygun olmayan iş kalemleri bazında ilerlemelerin girildiği bir “Yapılan İşler Listesi” örneği vardır:


Şekil 4

Tablo “01-PANSİYON İNŞAAT (SUBASMAN ALTI)” iş grubunun ilk 15 iş kalemini göstermektedir.

Her bir iş kalemi için Sözleşme Bedeli sütunundan anlaşılması gereken işin sözleşme bedeli değil bulunulan iş kaleminin sözleşme bedelidir. Öyle olmasaydı her bir satıra yeniden yazılmak yerine formun üstüne (veya altına) yazılması gerekirdi.

Hakedişe girilmek için hesaplanabilen büyüklük sadece iş kaleminin gerçekleşme %si olduğu için örnek tabloda bu değerler girilmiş (ilk iş kalemi için %100), ancak yanlış kullanım sonucu bu sütun yeni bir sütun olarak eklenmiştir. Halbuki bu sütun orijinal formda (Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği eki olan Ör No 3-1) zaten vardır ve hatalı kullanma nedeniyle A sütunu olarak kullanılmaktadır. (Görüldüğü gibi hatalı kullanım nedeniyle, orijinal formda olmayan bir sütun eklenilip kullanmak gerekmiştir!)

Ayrıca bu tabloda her bir iş kaleminin Önceki Hakediş Toplam İmalat %si ve Bu Hakediş İmalat %si sütunlarının yer alması, her bir iş kaleminin kendi içinde ilerlemesini gözleyebilmek içindir. Örneklersek bu tablodaki birinci iş kalemi olan 15.001/1A pozunun Bu Hakediş İmalat %si (Tabloda Bu Hakediş İmalat Pursantajı olarak belirtilen sütun) 0,0144 değeri ile pozun ilerlemesi hakkında bir bilgi vermemektedir. Oysa olması gereken değer yani burada yazması gereken değer %100’dür.

Anlatılan bu eksikliklerin olmadığı, Oska e-Hakediş’le alınmış ve iş kalemleri bazında ilerlemelerin girildiği “Yapılan İşler Listesi” örneği aşağıdadır:

Şekil 5

Tabloyu inceleyelim:

Her bir iş kalemi için Sözleşme Bedeli sütununda iş kaleminin sözleşme bedeli yer almaktadır.

Buna göre 15.001/1A pozunun Sözleşme Bedeli= (İşin Sözleşme Bedeli) x (İş Kaleminin %si)

= (6.887.700,00 x 0,014396)/100 = 991,55

Gerçekleşen Toplam İmalat %si = %100

Toplam İmalat Tutarı = 991,55

15.001/1A pozunun Bu Hakediş İmalat %si (ilk hakediş olduğu için) %100’dür.

Örneğimizde “01-PANSİYON İNŞAAT (SUBASMAN ALTI)” iş grubunun ilk hakedişteki tutarı 207.897,98 TL olarak bulunmaktadır.

Buradan bu iş grubunun toplam gerçekleşme %si bulunup “Yapılan İşler Listesi (İş Gruplu)” tablosuna girilmelidir.

İş grubunun toplam gerçekleşme %si

=100*(207.897,98/605.549,36)

=34,3321%

“01-PANSİYON İNŞAAT (SUBASMAN ALTI)” iş grubu için “Yapılan İşler Listesi (İş Gruplu)” tablosuna girilmesi gereken değer 34,3321’dir.

D- Sonuç

Yukarıdaki incelemelerden çıkan sonuç; anahtar teslim götürü bedel sözleşme ile yapılan yapım işlerinde, yapılan işlerin hakedişe (ister iş gruplarına göre isterse iş kalemlerine göre hakediş yapılsın) iş kalemi/grubu bazında kendi ilerleme yüzdelerinin girilmesi gerektiğidir.